برنامه‌های جشنواره کتاب سال دانشجویی اعلام شد

به گزارش باشگاه دانشجویان پیام نور(PNU-CLUB.COM) -ایسنا، نشست خبری بیست و سومین جشنواره کتاب سال دانشجویی با سخنرانی سعید پورعلی – معاون  فرهنگی جهاد دانشگاهی -، مجید غلامی جلیسه – مدیرعامل خانه کتاب – و عادل تقوی – رئیس سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی – روز یکشنبه ۱۶ آبان‌ماه در دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی برگزار شد.

عادل تقوی – دبیر بیست و سومین جشنواره کتاب سال دانشجویی – در این نشست درباره مراسم اختتامیه گفت: روز سه‌شنبه ۲۵ آبان‌ماه در پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی از برگزیدگان و دانشجویان شایسته تقدیر به عمل می‌آید و آثار آن‌ها معرفی می‌شود. ۶۲۹ اثر را از اردیبهشت امسال تا ۱۵ شهریور دریافت کردیم که وارد پروسه داوری شدند.

او افزود: در این دوره از ظرفیت‌های داوری موسسه خانه کتاب نیز استفاده کردیم. آثار در گروه‌های شش‌گانه اصلی علوم پایه، علوم کشاورزی و منابع طبیعی، هنر و معماری، فنی و مهندسی، پزشکی و دامپزشکی و علوم انسانی بررسی شد. بخش‌های ویژه جشنواره امسال یکی موضوع اقتصاد مقاومتی بود به مناسبت نام‌گذاری امسال توسط مقام معظم رهبری، دیگری اشتغال و کارآفرینی و سوم مولف جوان. نوآوری امسال انتخاب کتاب سال فارسی‌نویس دانشجویانی بود که در خارج از کشور مشغول تحصیل هستند.

رئیس سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی در ادامه گفت: بخش دیگری را به تجلیل از ناشران جامعه دانشگاهی به عنوان مهمترین و تأثیرگذارترین بخش نشر دانشجویی اختصاص دادیم. طبق روال سال‌های گذشته از میان استادانی که بیشترین تأثیرگذاری را در تولید اثر و راهنمایی دانشجویان در حوزه علوم انسانی و پزشکی داشتند چهره‌هایی را معرفی خواهیم کرد.

در بخش دیگر این نشست مجید غلامی‌جلیسه – مدیرعامل خانه کتاب – با بیان اینکه استمرار یافتن جشنواره‌ای به مدت ۲۳ سال اتفاق خوشایندی است، اظهار کرد: این نشان‌دهنده اهمیت این موضوع برای دست‌اندرکاران جهاد دانشگاهی است. موسسه خانه کتاب به عنوان مجری باسابقه‌ترین جشنواره کتاب یعنی «کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» دغدغه انتخاب درست و معرفی کتاب به جامعه کتاب‌خوان را داشته و دارد. این مهم است که در خصوص برگزاری جشنواره‌ها دچار روزمرگی نشویم.

مدیرعامل خانه کتاب همچنین افزود: از ابتدای سال ۹۳ شورای بازنگری کتاب سال را تشکیل دادیم که آیین‌نامه کتاب سال جمهوری اسلامی را از لحاظ محتوای علمی و شکل داوری بازنگری کرد و سال گذشته موفق شدیم در خانه کتاب پرتالی را طراحی کنیم که در داوری جشنواره کتاب سال از آن استفاده کنیم. این پرتال به شکل الکترونیک است که کتاب سال جمهوری اسلامی به لحاظ کیفی و کمی وضعیتش ارتقای قابل توجهی یافت.

او با بیان اینکه ما به دنبال هم‌افزایی علمی در جشنواره‌های کتاب هستیم، گفت: یکی از جشنواره‌هایی که ما با آن وارد پروسه هم‌افزایی شدیم جشنواره کتاب سال دانشجویی بود که داوری آن طبق پرتال مورد حمایت ما بود. این هم‌افزایی‌ها باعث می‌شود دبیرخانه کتاب سال دانشجویی و کتاب سال جمهوری اسلامی از ظرفیت متقابل هم استفاده کنند.

غلامی جلیسه گفت: این مشارکت کتاب سال دانشجویی بار علمی، معنوی و عمق انتخاب آن‌ها را دوچندان می‌کند و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. هفته آینده هفته کتاب با شعار «ایران می‌خواند» آغاز خواهد شد که امیدوارم این سرآغازی برای توسعه کتاب و کتاب‌خوانی باشد.

سعید پورعلی – معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی – نیز با اشاره به یادداشتی که برای مراسم کتاب سال دانشجویی با عنوان «بازتعریف و دگرگونی روش‌ها و هدف‌گذاری کتاب سال دانشجویی» نوشته گفت: امسال تلاش کردیم که برای سال آینده بتوانیم نوآوری‌هایی را داشته باشیم تا بر تعمیق و کیفیت جشنواره بیافزاید.

او ادامه داد: امسال بخش طراحی پوستر کتاب سال دانشجویی را داشتیم که آن را به رقابت گذاشتیم و امیدواریم برای سال آینده بتوانیم از طراح برگزیده پوستر تقدیر به عمل بیاوریم.

پورعلی گفت: با توجه به افزایش سن جشنواره کتاب سال دانشجویی نگرانی‌هایی وجود دارد که روزمرگی در این بخش به وجود بیاید. مهمترین موردی که ستاد برگزاری کتاب سال دانشجویی باید به آن توجه کند نقد به جشنواره است که حدود ۲۳ سال از برگزاری آن می‌گذرد.

او همچنین افزود: برای ایجاد هویت باید ویژگی‌ها و مولفه‌هایی را در نظر بگیریم که در مسیر راهگشایی و رشد فرهنگی جامعه قلمداد شود. دانشجویان اهل قلم حتما باید به پرسش‌سازی جامعه کمک کنند و در فرایند ارتقای توسعه کشور حضور جدی و موثر داشته باشند. این ویژگی‌ها در بخش ارکان هویتی کتاب دانشجویی محقق نخواهد شد مگر آنکه مجموعه دست‌اندرکاران حوزه سیاست‌گذاری فرهنگی و دانشگاه به کتاب دانشجویی توجه ویژه داشته باشند.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی ادامه داد: باید فرایند سیاست‌گذاری برای تسریع روند تولید کتاب در حوزه دانشجویی انجام شود. نباید شاهد آن باشیم که دانشجویان برای انتشار کتاب خود مرتبا در پیچ و خم اداری دست و پا بزنند. وظیفه صندوق انتشار و سایر صندوق‌های حمایتی این است که به تسریع فرایند و کوتاه کردن مسیر چاپ کتاب اهتمام ویژه داشته باشند.

او در خصوص نقدهایی که به جشنواره کتاب سال دانشجویی وارد است، گفت: مهمترین نقدها این است که نگذاریم این حرکت به حرکت روزمره تبدیل شود. در سطح دنیا قدمت جشنواره‌ها امر پذیرفته‌شده‌ای است و نامناسب نیست اما به موازات افزایش سن جشنواره‌ها انتظارات از افزایش کیفیت جشنواره‌ها بیشتر می‌شود. باید مخاطب این جشنواره‌ها روز به روز افزایش یابند.

پورعلی با بیان اینکه جشنواره کتاب سال دانشجویی چالش‌هایی دارد، اظهار کرد: یکی از این چالش‌ها حمایت‌هایی است که باید از این جشنواره صورت گیرد. ما نمی‌توانیم از بخش دولتی این انتظار را داشته باشیم اما بخش‌های خصوصی باید وارد این بحث شوند. خیلی از خیران و نهادهای خصوصی علاقه‌مند به حمایت از تولید فرهنگی و کتاب هستند که باید به آن‌ها توجه کنیم. در جهاد دانشگاهی حمایت‌هایی از دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی و دکترا برای فرصت مطالعاتی، گذراندن زندگی تحصیلی و تأمین کتاب‌های مورد نیاز داریم اما باید مواردی هم در مورد نشر دانشجویی پیش‌بینی شود.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در ادامه گفت: یکی دیگر از چالش‌های ما این است که حمایتی از برگزیدگان نداریم. این مسئله باید به صورت جدی‌تری دنبال شود تا بتوانیم در توزیع، بخشی را به کتاب دانشجویی اختصاص دهیم. ناشران باید حمایت مناسب‌تری از دانشجویان مولف داشته باشند و ناشران سرمایه‌گذاری کتاب را به عهده دانشجویان قرار ندهند. ما از ناشران دولتی و خصوصی می‌خواهیم حمایت بیشتری را از مولفان دانشجو داشته باشند.

او افزود: نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که بسیاری از پایان‌نامه‌ها بعد از دفاع تبدیل به کتاب نمی‌شوند. شاید به این دلیل باشد که دانشجویان از فرایند و قوانین نشر اطلاعی ندارند. مقاطع تحصیلات تکمیلی باید آشنایی از ضوابط نشر و کتاب داشته باشند.

پورعلی با اشاره به اینکه در گذشته باشگاه برگزیدگان کتاب سال دانشجویی وجود داشت، گفت: ما باید از تجربیات برگزیدگان این بخش استفاده کنیم. خیلی از این برگزیدگان گله‌مند هستند که ما علاقه‌مند بودیم مسیر نشر دانش و تولید را دنبال کنیم اما فضای مورد نیاز وجود نداشت.

در ادامه، مجید غلامی جلیسه در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا پرتال جامع الکترونیکی مانعی برای سرقت ادبی هست یا نه گفت: زیرساخت‌های کپی‌رایت و سرقت ادبی در کشور وجود ندارد اما ما یک گام نزدیک‌تر شده‌ایم. داوری الکترونیک ضریب دقت داوران را بالا می‌برد. البته موسسات مختلفی در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند. ما امیدواریم در آینده موسسات به این زیرساخت‌ها برسند و از نتایج تحقیقات فناوری و پرتال استفاده کنیم. البته در حوزه مقالات این اتفاق افتاده اما در خصوص کتاب نبوده است.

عادل تقوی نیز در پاسخ به این سوال گفت: نشر دانشجویی متمایز از نشر کشور نیست. امسال موسسه خانه کتاب در فرایند داوری از این روش استفاده کرد که فرایند کتاب‌سازی نباشد. البته ما در بخش داوری وارد نشدیم زیرا فلسفه وجود این جشنواره این بود که دانشجویان را تشویق به نوشتن کنیم و بار علمی آن مد نظر ما نبود.

پورعلی هم در پاسخ به همین سوال بیان کرد: از نزدیک شاهد فرایند داوری بخش کتاب سال دانشجویی بودم. این کتاب‌ها حاصل فعالیت علمی و متعهد دانشجویان مخصوصا در دوره تحصیلات تکمیلی بود و در حوزه علوم انسانی آثار خوبی داشتیم و مالکیت معنوی در آن‌ها رعایت شده بود.

تقوی در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه آیا جشنواره کتاب سال دانشگاهی که در دانشگاه تهران برگزار می‌شود با کتاب سال دانشجویی دچار موازی‌کاری نمی‌شود گفت: کتاب سال دانشگاهی ویژه اعضای هیأت علمی دانشگاه‌هاست و صرفا دانشجویی نیست. در فراخوانی که معاونت فرهنگی دانشگاه تهران در خصوص کتاب سال دانشگاه تهران داده بود به آن‌ها اعتراض کردیم که می‌توانیم از ظرفیت‌هایی هم استفاده کنیم که آن‌ها در جواب ما گفتند این جشنواره به صورت اختصاصی برگزار می‌شود و موضوع آن کتاب‌های فرهنگی است که این با جشنواره ما متفاوت است.

او نهادهایی را که در برگزاری جشنواره کتاب سال دانشجویی مشارکت داشته‌اند، معرفی کرد و گفت: وزارت علوم و تحقیقات، وزارت بهداشت و درمان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ورزش و جوانان، معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و همچنین موسسه خانه کتاب نیز به صورت مستقل و هم به عنوان زیرمجموعه وزارت ارشاد در این جشنواره مشارکت داشتند